«آموزش و پرورش اعلام کرده است در حال حاضر آمارها نشان می‌دهد حدود ۲۱۰ هزار دانش‌آموز دوره ابتدایی و حدود ۷۶۰ هزار دانش‌آموز دوره متوسطه، تارک تحصیل داریم که این یک آسیب جدی است و باید برای آن برنامه داشته باشیم»

این خبر را باید جدی گرفت و نباید به سادگی از آن گذشت، چرا که نشان می‌دهد تغییرات مهمی در جامعه روی داده و پیامدهای آن نیز می‌تواند، مشکل‌ساز و بسیار جدی باشد. شاید علت دم‌دستی ترک تحصیل دانش‌آموزان، شیوع ویروس «کرونا» و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی آن باشد. این سخن اگر چه درست است اما تبیین‌گر تمام ماجرا نیست و باید به متغیرهای دیگری که بر افزایش میزان ترک تحصیل دانش‌آموزان مؤثر هستند، پرداخته شود.

کرونا آنچه را که در زیر پوست جامعه می‌گذشت، آشکار کرد و نشان داد که وضعیت اقتصادی به حدی بحرانی است که مردم برای تأمین معاش و هزینه‌های زندگی، ناچارند قبل از هر چیز از سبد مصرف خود، کالاهای فرهنگی و آموزشی را حذف کنند. اولویت یافتن سرمایه مادی بر سرمایه فرهنگی یکی از علل اصلی ترک تحصیل است که فرآیند آن از سال‌ها قبل آغاز شده و در جریان گسترش بیماری کووید 19 خود را نشان داده است.

این امر علاوه بر پیامدهای فراوان فرهنگی، به لحاظ اقتصادی نیز آسیب‌های عمده‌ای ایجاد می‌کند و بسیاری از کسب‌وکارهای مرتبط با آموزش و سرمایه فرهنگی را ورشکسته و نابود می‌سازد.

در جامعه‌ای که نوکیسه‌های سیاسی و اقتصادی قدر می‌بینند و از صدر تا ذیل جامعه را تحت تأثیر خود قرار داده‌اند، دستیابی به سرمایه فرهنگی بیهوده تلقی می‌شود.

علاوه بر این، واقعیت آن است که آموزش چنان بی‌ارزش گشته و نمودهای عینی و مدافعان اصلی آن، یعنی معلمان، چنان دل‌شکسته و نادیده گرفته شده‌اند که آموزش، اولویت خود را از دست داده است. از این گذشته، محتوای کتاب‌های درسی و فرآیند آموزش و پرورش، آن به صورت روزافزون، ایدئولوژیک‌تر شده و ارتباط آن با واقعیت‌ها و نیازهای عینی جامعه از یک سو و اقشار و گروههای مختلف و متنوع جامعه از سوی دیگر از دست رفته است. این بدان معناست که در حذف کالاهای آموزشی و فرهنگی از سبد مصرفی خانواده‌ها اجبار چندانی وجود ندارد.

آموزش و پرورش جذابیت و مطلوبیت خود را از دست داده و احتمالاً کرونا بهانه‌ای بیش نبوده تا طفلان و حتی خانواده‌ها از مدرسه گریزان شوند.

دکتر خالد توکلی/ معلم

انتهای پیام/