محمدعلی خالق‌نژاد/ شور، شوری، مشورت، شاورهم فی الامر و....واژه‌هایی هستند که به لحاظ واجد اهمیت والایی که دارند به کرات در آیه‌های مختلف کلام وحی به کار رفته است.

نگارنده بر آن است در شرایط حاضر اینکه انتخابات ششمین دوره شوراهای اسلامی را پیش رو داریم بدان پرداخته شده و در حد وسع از منظر "سیاسی" مورد بررسی کنکاش قرار دهم.

مقصود از شورا در اصطلاح سیاسی حق مردم برای مشارکت در امور حکومت و تصمیم‌گیری است. این تعریف ناظر بر سازوکاری است که از طریق آن مشارکت مردم در زندگی سیاسی تحقق می‌یابد. به همین دلیل شورا از مفهومی عمومی تبدیل به یک مفهوم سیاسی می‌شود.

برخی از جامعه‌شناسان مقوله شورا در امر سیاست را از مبحث مشورت جدا دانسته و بین این دو تفکیک قائل شده‌اند. با تفکیک این دو از هم می‌توان شورا را به عنوان یک نهاد یا سازوکار تصمیم‌گیری از عناصر الزام‌آوری برخوردار دانست، در حالی که تصمیم‌گیری از طریق مشورت الزام‌آور نیست. این ویژگی مفهوم شورا را در اندیشه سیاسی اسلام خاصه در قرن معاصر ارتقا بخشید و مشروعیت عینی بدان داد. از این منظر شورا اساس مشروعیت نظام اجتماعی دانسته شد که ملتزم به حقوق انسان و همبستگی اجتماعی است.

این میزان اهمیت شورا باعث شد تا در اصل هفتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، شورا از ارکان تصمیم‌گیری و اداره امور کشور محسوب شود.

شوراهای اسلامی شهر و روستا مجالسی محلی در سطح شهرها و روستاها به شمار می‌روند که نمایندگان آن با رای مستقیم توسط مردم انتخاب می‌شوند، وظیفه اصلی شورا یا بهتر گفته شود "پارلمان محلی" انتخاب شهردار، تصویب بودجه و نظارت بر عملکرد شهرداری‌هاست. شاید بتوان مهم‌ترین وظیفه شوراهای اسلامی را انتخاب شهردار دانست.

دیگر وظایف شوراها نظارت، پژوهش، برنامه ریزی و تعیین بودجه هست. شورای شهر می‌تواند در هر مقطع زمانی روی عملکرد شهرداری نظارت داشته باشد و به صورت کتبی از شهردار و نهادهای زیرمجموعه شهرداری مانند سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی، سازمان فضای سبز، حمل و نقل و جابجایی بار و مسافر، معاونت‌ها و دیگر حوزه‌های وابسته گزارش عملکرد بخواهد و نظرات تخصصی و راهنمایی‌ها و تذکرات نظارتی خود را به آنها ابلاغ کند.

استفاده از نظام شورایی به عنوان یکی از فصول قانون اساسی (فصل هفتم) در توسعه مدیریت شهری و روستایی غیرقابل انکار است و به یقین گام‌های توسعه‌ای مناطق شهری و روستایی حاصل همدلی، همکاری و هم افزایی بین اعضای شورا با خود و دیگر نهادها و سازمان‌های متولی است.

از این منظر که اعضای شوراها مستقیم ازطرف شهروندان و روستائیان انتخاب می‌شوند، می‌توان وجود نظام شورایی را در ایران یکی از دلایل اثبات دموکراسی واقعی در سطوح ملی و محلی دانست.

از ویژگی‌های این دموکراسی لزوم پاسخگو بودن اعضای شوراها به جامعه هدف و به طور کلی مطالبه گری مردم از مسئولان در نظام اسلامی برای ارتقا خدمات دهی و افزایش تراز کیفیت امکانات عمومی شهرها و روستاها می‌باشد و ضروریست کاندیداها برنامه محوری را جایگزین شخص محوری و شعارمحوری قرار داده و در مرعی و منظر امور قرار دهند تا مردم به عنوان انتخاب کنندگان ضمن بررسی برنامه ها بدون در نظر گرفتن تمایلات شخصی و گرایشات گروهی و جناحی کاندیدا صرفا برنامه هایی که در راستای منافع و مصالح عمومی بوده و گامی به پیش در راستای توسعه پایدار باشد را برگزیده و رای دهند.

با توضیحاتی که در سطور فوق اشاره شد، با توجه به گذشت پنج دوره از عمر نظام شورایی ایران و تغییراتی که در حوزه‌های تخصصی، فنی، شهرسازی و حتی تحولات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی به وجود آمده، به نظر می‌رسد ادامه کار نظام شورایی با روح حاکم بر تعاملات بین شوراها و مردم و لزوم کادر سازی برای تربیت مدیر تراز انقلاب اسلامی در مجموعه‌های شهری و نیز ایجاد بسترهای لازم  برای خدمت بهینه شوراها به جامعه، نیاز به اصلاح بخش‌هایی از قانون شهرداری و شوراهای اسلامی شهر و روستا توسط قانون گذار را ضروری می نماید.

- شوراها علی رغم هزینه‌هایی که برای بیت المال هم در برگزاری انتخابات و هم در مسیر ادامه کار دارند، از اختیارات محدودی برای اعمال وظیفه نظارتی و عملکردی خود برخوردارند و بخش اعظم این اختیارات به مجموعه معاونت عمرانی وزارت کشور بر می‌گردد که قانون گذار می‌بایست اصلاحی در حدود و صغور آن بوجود آورد تا حاکمیت روح شورایی در حوزه مشخص شده اعمال گردد.

هدف کلی از این یادداشت، اطلاع از وظایف اصلی شوراها جهت اطلاع عموم و توصیه به شهرداران و اعضای محترم شوراهای اسلامی برای رجوع به رسالت اصلی خویش و انتظارات مردم و آیندگان از آنهاست.

فعال رسانه‌ای وکنشگر سیاسی

انتهای پیام/