هر ساله مسیحیان و پیروان حضرت عیسی(ع) در سراسر جهان همزمان با سال نو میلادی خود را آماده‌ی برگزاری مراسم کریسمس می‌کنند و با خرید درخت کریسمس، شکلات‌های متنوع، هدیه‌های سال جدید و پوشیدن لباس‌های مخصوص و رسم‌ورسومات مختلف به استقبال سال نو می‌روند. اقلیت‌های مسیحی نیز در سراسرجهان این جشن را برگزار می‌کنند. اما این رسم فارغ از رنگ‌وبوی مذهبی چند سالی است به دلیل تبلیغات زیاد بین سایر فرهنگ‌ها و ادیان نیز در حال گسترش است.
چند سالی است که وقتی در آستانه بیست‌وپنجم ماه دسامبر قرار می گیریم، در نقاط مختلفی از شهر با کاج های تزئین شده، با جشن کریسمس روبرو می شویم. در این میان عده‌ای از افراد هم اقدام به خرید درخت کاج می‌کنند تا آن را در منزل شخصی خود قرار دهند و آن را نمادی از روشنفکری خویش می‌دانند.
ما ایرانى‌ها و مسلمان‌ها مراسم‌های سنتى زیادى مثل نوروز، شب یلدا و چهارشنبه‌سورى داریم، چرا باید به مراسم کشورها و ادیان دیگر رجوع کنیم؟
علی اکبر مختاری در یادداشتی به این موضوع پرداخته است. در این یادداشت می‌خوانیم: جهانیان در سال 2020 میلادی حوادث متفاوت و متکثری را تجربه کرده اند. از شیوع کرونا و توقف ارتباطات اجتماعی تا کشتار و ترور و هراس از تغییرات آب و هوایی، همگی عادت زندگی روزانه را تحت تاثیر قرار داده است. جامعه ایرانی مزید بر هیاهویی که بر اثر پاندمی کرونا در این سال نحس میلادی به راه افتاده است با مشکلات تحریم و فشار اقتصادی و کمیابی و فقدان دارو و واکسن درگیر است. دغدغه معیشت و درگیری اذهان با بمباران اخبار تحولات و حوادث روز، تمرکز دولت و ملت را از موضوعات فرهنگی و جریاناتی که بصورت پنهان در بازار و فضای عمومی شهرها می‌گذرد کاهش داده است. این روزها بخش بزرگی از خانواده های ایرانی و مسلمان بمناسبت فرا رسیدن سال نو میلادی با برگزاری آدابی که در سنت مسیحیان بعنوان عید کریسمس و عیدهای زمستانه مرسوم است همراه شده اند. بازارهای شهرها از وسایل و تزئینات کریسمس پر شده است و بهره گیری از نمادها و الگوهای مسیحی در جشن‌های خانگی ایرانیان عادی و همیشگی می‌شود. پرسشی که با آن روبرو هستیم این است که آیا آنچنان که ایرانیان با برگزاری جشن‌ها و آیین‌های مسیحیان همراهی و تقلید می‌کنند در جامعه مسیحی آئین‌های ملی و مذهبی ما مورد استقبال و پیگیری قرار می‌گیرد؟ چرا در بین طبقات شهری چنین گرایش و اعتقادی با نمادها و الگوهای مسیحی و غربی افزایش یافته است؟
یکی از ویژگی‌های مدرنیته، نو شدن و تغییر و تحول است. با فراگیری زندگی مدرن، زندگی شهری و صنعتی، قطعا افراد کمتر پایبند به سنت‌ها و آداب و رسوم محلی خود هستند و آرمان نو شدن و تغییر و دگرگونی از یکسو و ارتباط با آداب اجتماعی فرهنگ ها و جوامع دیگر در کنار پدیده مد و مدگرایی، جامعه را به سوی اشکال متفاوتی از سبک نوین زندگی و تغییر شکل ظاهری رهنمون می سازد. برگزاری مراسماتی همچون هالووین، جشن کریسمس، ولنتاین و بهره گیری از اینگونه تم‌ها و نمادها در برگزاری جشن‌های تولد که منشا خارجی دارد از نمونه هایی از انگیزه تغییر و تحول در شیوه زندگی است. در مقایسه سبک سنتی با الگوهای جدید زندگی بخصوص تمایل و کششی که به تغییر و دگرگونی در بین جوانان و بانوان جامعه است خلایی احساس می‌شود که چنانچه توسط اولیای فرهنگ چاره اندیشی نشود الگوهای خارجی جایگزین می‌شود.
در مواجهه با این وضعیت تبیین‌های مختلفی از سوی اصحاب فرهنگ ارایه می‌گردد. نخبگان دینی و بخش حکومت در مقابل این چالش، همراهی و تقلید از فرهنگ بیگانه را نماد تقلید کورکورانه از غرب و شبیخون فرهنگی می‌داند و ارزش‌های دینی و مذهبی در فرهنگ تشیع و برگزاری اعیاد ائمه و برگزاری جشنواره های محلی را مورد تشویق و ترغیب قرار می‌دهد. بخشی دیگر از نخبگان فرهنگی وضعیت و شرایط پسامدرن یا زندگی در وضعیت چند فرهنگی را بعنوان شرایط قطعی و اجتناب‌ناپذیر در قرن بیست و یکم پذیرفته است و جریان جهانی فرهنگ و یگانگی فرهنگی را امری طبیعی و غیر قابل تغییر می‌داند. لذا حساسیت‌ها و واکنش‌های عجولانه و دستوری به این پدیده ها را تایید نمی‌کند، بلکه در کنار استفاده از نمادهای جهانی، ترویج و جهانی شدن آئین های ایرانی و ارتباط با جوامع دیگر و نو شدن و تغییر و اصلاح شیوه برگزاری مراسم جشن و شادی بر مبنای داشته های فرهنگی ملی و بومی را پیشنهاد می‌کنند.
بهره گیری از تکنولوژی‌های نوین و سهل الوصول شدن امور زندگی در عصر ارتباطات و سرعت ماورایی اطلاعات برخی شرایط را به جوامع و دولت‌ها تحمیل می‌کند و چاره ای جز پذیرفتن آن است. ولی نوآوری، انفعالی نبودن، آینده نگری و پیشرو بودن در تولید خوراک فکری فرهنگی، آزادی و حمایت از نخبگان فرهنگی و همراهی دولت را می‌طلبد.
انتهای پیام/ |
