با نگاه به رویکردهای توسعه‌محور "انسان" در کنار سرمایه‌های فیزیکی و طبیعی به عنوان یکی از محورهای توسعه محسوب می‌شود دیگر زمان آن گذشته که نقش انسان را به صرف یک عامل تولید درجه دوم فرو کاست، در این بین وقتی زنان از یک سو نیمی از جامعه را تشکیل می‌دهند و از سوی دیگر تربیت‌کنندگان اصلی نیمی دیگر از جامعه هستند، در نتیجه ضرورت مشارکت زنان به عنوان بخشی از سرمایه‌های انسانی هر جامعه یک امر گریزناپذیر برای دست‌یابی به توسعه اجتماعی، اقتصادی و سیاسی محسوب می‌شود.
در این بحث "مشارکت سیاسی زنان" به عنوان مهم‌ترین مباحث فکری در زمینه‌ی تبیین مفهوم دموکراسی مطمح نظر است چه از نشانه‌های وجود دموکراسی در یک جامعه نیز وجود مشارکت سیاسی هست.
"شرط لازم و اساسی برای تقویت دموکراسی؛ مشارکت، حضور و نمایندگی زنان در تمامی سطوح دولت در کنار مردان می‌باشد. مشارکت سیاسی زنان تنها به معنی شرکت آنان در انتخابات و رای دادن نیست. مشارکت بدین معناست که زنان در تمامی نهادهای دموکراتیک نقشی فعال، تعیین کننده و اثرگذار داشته باشند. در قالب رویکرد مدرنیزاسیون، به اعتقاد هانتینگتون و نلسون، مشارکت سیاسی و اجتماعی تابعی از فرآیند توسعه اقتصادی و اجتماعی است. این فرایند از دو طریق بر گسترش مشارکت اثر میگذارد. نخست از طریق تحرک اجتماعی است. کسب منزلتهای بالاتر اجتماعی، احساس توانایی را در فرد تقویت کرده و نگرش او را نسبت به تواناییاش در تاثیر نهادن بر تصمیمگیری مساعد میسازد. این نگرشها، زمینه مشارکت در سیاست و فعالیت‌های اجتماعی را تقویت می‌کند. در این حالت، منزلت اجتماعی در نهایت از طریق اثری که بر احساس توانایی و یا بیقدرتی میگذارد، بر مشارکت موثر میافتد (ربیعی،1380: 73)"
ورای بحث مشارکت زنان در عرصه‌های مختلف اجتماعی که همواره به یکی از بحث‌های مناقشه برانگیز و چالشی تبدیل شده است، هرچه به هفت اسفند ماه نزدیک می‌شویم، اخبار داغ انتخاباتی در صدر رسانه‌ها عیان‌تر و میدان‌دارتر از گذشته نشان داده می‌شود. موضوع حضور زنان در صحن بهارستان، جای بسیار زیادی را در رسانه‌ها به خود اختصاص داده است اما به طور قطع مشخص نیست که بهارستان دهم به چه شکلی از حضور بانوان چیده می‌شود.
مروری بر ترکیب جنسیتی نه دوره مجلس شورای اسلامی نشان می‌دهد که وضعیت تعداد نمایندگان زن استان چه از نظر کمی و چه از نظر کیفی قابل دفاع و پذیرش نبوده است و نتوانستند تعداد زیادی از کرسی‌های مرکز قانون‌گذاری را در اختیار داشته باشند.
در همین راستا “نای قلم” گفت و گویی را با مشاور بازرگانی و حمل و نقل استاندار آذربایجان غربی انجام داده است.
فاطمه قنبرپور دانش آموخته رشته اقتصاد بازرگانی و همچنین نماینده شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی، صادرکننده نمونه کنسانتره از سال 78، نماینده شرکت سیرایز هلند در ایران، موسس اولین واحد تولیدی فعال انواع چیپس سیب زمینی و فراورده های غلات در استان، کارآفرین نمونه استان، صادرکننده و واردکننده انواع مواد غذایی، عضو هیئت نمایندگان اتاق ارومیه، رئیس کمیسیون بازرگانی و حمل و نقل اتاق ارومیه و عضو کمیسیون لجستیک و گمرک اتاق ایران است.
متن گفت و گو را باهم می‌خوانیم.
-به عنوان نخستین سوال بفرمایید حضور جدی زنان در تصمیم گیری‌های سیاسی و قانون گذاری‌ها، از منظر اجتماعی، سیاسی و داخلی چه مزایایی دارد؟
زنان در شکل گیری قانون‌ها و تشکل‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی نقش تعیین کننده ای دارند، زنان امروز به عرصه‌های اجتماعی وارد می‌شوند، آموزش می‌بینند و با کسب مدارج تحصیلی وارد بازار کار می‌شوند و می‌توانند با انجام فعالیت‌های سیاسی و اقتصادی همراه مردان برای رفع مشکلات اجتماعی و اقتصادی کشور گام بردارند.
از این رو یکی از ضرورت‌هایی که افزایش حضور زنان در مجلس و نهادهای تصمیم گیر را دوچندان می‌کند این است که، این حضور و نقش آفرینی در توسعه‌ی پایدار، همه جانبه و متوازن تاثیری بسیار تعیین کننده دارد.
از طرفی در شرایط حاضر یکی از الزام‌های اصلی توسعه، مشارکت همه‌ی مردم در روند و فرآیند توسعه است و اگر برای زنان به عنوان نیمی از جمعیت کشور نقش و جایگاهی دیده نشود، دست یابی به توسعه‌ی پایدار ممکن نخواهد بود، به این دلیل تقویت جایگاه آن‌ها در مشارکت سیاسی، سرمایه گذاری در بخش‌های متفاوت سیاسی و اقتصادی بسیار مهم است.
-نبود یا حضور کم رنگ زنان چه آسیب‌هایی می‌تواند داشته باشد؟
با توجه به اینکه زنان پیش از مردان وارد بازار کار و فعالیت در عرصه های مختلف شده‌اند، لذا باعث شده در زمینه های مختلف اقتصادی و سیاسی مسئولیت بیشتری را به عهده گیرند. زنان دوشادوش مردان در صحنه های مختلف و حتی در امر ساماندهی اقتصاد خانواده، تامین معاش، دیگر ملزومات زندگی و حتی پذیرش پست‌های کلیدی نه تنها برابر بلکه حتی پیش‌قدم نیز بوده‌اند لذا عدم حضور زنان باعث عدم تعادل در فرایند اجتماعی جامعه خواهد شد. زنان نیمی از جمعیت جامعه را تشکیل داده و محروم شدن جامعه از توانایی‌های این قشر ضررهای فراوانی در پی خواهد داشت.
-در زمینه مطالبات زنان چطور آیا می‌تواند تأثیر داشته باشد؟
قطعا، در حوزه‌ی مسایل اجتماعی و سیاسی، زمانی که زنان در نهادهای تصمیم گیر و تصمیم ساز حضور نداشته باشند و ساختار قدرت به طور کامل مردانه باشد، درخواست‌های زنان دیده نمی‌شود. اگر زنان در ساختار قدرت نقش و دخالت داشته باشند و نگاه برابر در قوانین شکل گیرد، بسیاری از آسیب‌های اجتماعی از میان می‌روند.
-اگر اجازه دهید محور گفت و گو را به حوزه استان اختصاص دهیم، وضعیت حضور زنان استان در قدرت، سیاست و قانون‌گذاری در مجلس را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
استان آذربایجان غربی علی رغم اینکه از زمان‌های گذشته از نظر تمدن و فرهنگ به پاریس ایران مشهور بوده ولی متأسفانه در نگرش به جایگاه بانوان بسیار متحجرانه عمل کرده و عملا زنان در جایگاه واقعی خود قرار نگرفته‌اند. زنان در پست‌های مدیریتی سهمی نداشته‌اند، فاقد پست‌های کلیدی سیاسی بوده‌اند و در مدیریت‌های میانی درجه 2 و 3 قرار گرفته‌اند. این مایه بسیار تأسف هست که وقتی زنان در مشارکت‌های سیاسی همراه مردان در صف مقدم بوده‌اند اما در کسب پست‌های سیاسی مورد توجه واقع نمی‌شوند. تحت این شرایط انتظار احساس مسئولیت و حضور مناصب اجتماعی مثل مجلس را نیز نباید داشت.
- یعنی محدودیت‌هایی براي حضور زنان در انتخابات وجود دارد؟
محدودیتی علی‌الظاهر برای حضور زنان در مجلس وجود ندارد مهم سرخوردگی زنان و عدم داشتن اعتماد به نفس در زنان هست که موجب خودسانسوری بانوان در باور توانایی‌های خود در هر عرصه ای می‌شود.
-بنابراین چه دلیل‌هایی باعث شده که زنان استان آن گونه که باید "مشارکت سیاسی" نداشته باشند؟
باورهای غلط اجتماعی مبتنی بر عدم مشارکت بانوان در فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی، عدم آگاهی نسبی بانوان به حقوق خود در جامعه، عدم آگاهی به مسائل اقتصادی و اجتماعی به دلیل بالا بودن نرخ بی‌سوادی، عدم تشویق زنان توسط خانواده، موانع اجتماعی، فرهنگی یا نگرش منفی نسبت به کار زن در بیرون منزل از جمله مواردی هستند که می‌توان به آن‌ها اشاره کرد.
_به نظر شما در زمینه‌ی افزایش حضور زنان در مجلس چه اندازه نگاه باید ساختاری باشد و چه میزان فرهنگی؟
من نگاه ساختاری و فرهنگی را زیاد جدا از هم نمی‌دانم، در هر 2 بخش ما باید به موازات هم حرکت کنیم. اگر زنان در ساختار سیاسی و قدرت، حضور و مشارکت بیشتری داشته باشند می‌توانند به سالم سازی جامعه و بهبود فضای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی نیز کمک کنند. بنابراین باید این فرهنگ سازی صورت گیرد و رسانه‌ها و نهادهای آموزشی در این میان نقش مهمی دارند، برنامه‌ها باید به گونه ای باشند که به اصلاح باورهای جامعه در این زمینه کمک کند.
_با توجه به مطرح بودن موضوع افزایش حضور زنان در مجلس و نزدیکی انتخابات مجلس آینده، فضای مشارکت سیاسی زنان استان را در این انتخابات چگونه پیش بینی می‌کنید؟
سپهر سیاسی استان مردانه است و فضای سیاسی استان در خصوص مشارکت زنان در انتخابات پیش رو را بسیار منفی می‌دانم. با وجود نگرش‌های منفی مطرح شده به نظر شما آیا امیدی به موفقیت زنان حتی اگر حضور داشته باشند، هست؟ من که بسیار بعید می‌دانم.
_ راهکارهای پیشنهادی شما به عنوان یک فعال سیاسی در زمینه‌ی تحقق حقوق زنان چیست؟
زنان 50 درصد جمعیت جامعه را تشکیل می‌دهند، زنان معمار و مدیر خانواده هستند، بنابراین جامعه زنان نیاز دارد تا به اهمیت تاثیر حضور خود در عرصه های تصمیم گیری واقف شوند، زنان زمانی عنوان موفقیت را از آن خود خواهند کرد که استقلال فکری، خودباوری، بالا بردن صبر، تحمل و استقامت خود را حفظ کنند. تشکل‌های مدنی نیز می‌توانند با آگاهی‌رسانی به آحاد جامعه در تسهیل مسیر زنان به سمت مشارکت بیشتر در عرصه‌های تصمیم گیری گام بردارند، پس بیایید جامعه را از توانایی‌های این قشر از جامعه محروم نکنیم چرا که ضررهای فراوانی در پی خواهد داشت.
و سخن آخر:
برای مشارکت سیاسی زنان در استان باید ضرورت به وجود آمدن یک "گفتمان سازی اجتماعی" در میان زنان گسترش و درک شود. بدین معنا که مشارکت سیاسی زنان از حالت برانگیخته و توده ای به حالتی خودانگیخته به همراه عقلانیت سیاسی تغییر یابد و بتواند مؤلفه های فرهنگ سیاسی مشارکتی را شکل دهد. دادن آموزش‌های سیاسی به زنان و تقویت روحیه‌ی مشارکتی در بین آن‌ها باعث می‌شود که با افزایش تمایل به مشارکت سیاسی در آن‌ها روبه رو شویم.
انتهای پیام/ |
