*درصدد ایجاد بانک ژنی از گونه‌های زیستی دریاچه هستیم

پارک ملی دریاچه ارومیه یکی از ۵۹ ذخیره گاه طبیعی محیط زیست جهان است که به دلیل طبیعت مناسب برای زیست دائمی و موقت انواع پرندگان کمیاب و نادر جهان و زیبایی‌های طبیعی سواحل و جزایر آن از سوی یونسکو به عنوان یک ذخیره گاه بیوسفری در جهان شناخته شده است اما با وجود اين امروز با بحران جدي روبروست.

به گزارش ناي قلم، امروزه اثرات کم‌آبی دریاچه ارومیه تنها به خشکی پهنه خودش و تهدید کشاورزی و زیست انسانی اطراف آن خلاصه نمی‌شود. این دریاچه پیش از آنکه به بلای کم‌آبی و خشک‌سالی گرفتار شود، یکی از غنی‌ترین زیستگاه‌های جانوری و گیاهی ایران بود. تعدادی از جزایر این دریاچه مقصد و محل زندگی ده‌ها گونه پرنده مهاجر و بومی و همین‌طور چندین نوع جانور از جمله گوزن زرد ایرانی و قوچ و میش ارمنی بود. بااین‌حال خشک شدن این دریاچه دست‌کم از حجم چندده‌هزارتایی پرندگانی که هرساله در سواحل و جزایر آن لانه‌سازی و جوجه‌آوری می‌کردند، آن‌قدر کاسته است که حالا می‌توان گفت اثری از آن‌ها نیست.

از همه مهم‌تر اينكه آرتمیا ارومیانا تنها موجود زنده درياچه اروميه نیز در وضعیت بسیار بحرانی قرار گرفته است که ادامه این روند حیات این موجود با ارزش اقتصادی بسیار بالا با خطر جدی مواجه خواهد کرد.

آرتمیا تنها موجود زنده اين دریاچه از خانواده سخت‌ پوستان است که می‌تواند در آب غلیظ و شور زندگی و از جلبک‌های موجود دریاچه تغذیه کند. این جاندار شاخص‌ترین موجود زنده دریاچه است که غذای اصلی پرندگان را تشکیل می‌دهد و بیشترین منبع غذایی برای ماهیان خاویاری است.

این جاندار تک‌سلولی با شرایط آب شور دریاچه ارومیه سازگاری پیدا کرده است و هم می‌تواند زنده ‌زایی و هم تخم‌گذاری کند. البته در شرایطی که استرس محیطی نباشد این جاندار زنده ‌زایی می‌کند. آرتمیا تخم باارزشی دارد، پرورش ‌دهندگان میگو طی روشی این تخم‌ها را باز می‌کنند ‌و وقتی نوزاد بیرون می‌آید، برای مزارع پرورش میگو استفاده می‌کنند، زیرا میگو باید غذای جنبنده مصرف کند.

آرتمیا اورمیانا یکی از هفت گونه شناخته شده آرتمیای دو جنسی در جهان است، ارزش غذایی آن در حد مطلوب است و دارای بیش از ۵۲ درصد پروتئین و چهار درصد چربی است و ترکیب و میزان اسیدهای آمینه و اسیدهای چرب آن در حدی است که نیازهای آبزیان آب‌های شیرین را به طور کامل برآورده می‌سازد.

از آن می‌توان مستقیما یا پس از منجمد کردن و یا خشک کردن به عنوان یک خوراک پروتئینی مغذی برای پرورش انواع ماهیان، میگوها و خرچنگ‌های آب شیرین استفاده کرد و یا می‌توان پس از غنی سازی برای پرورش ماهیان و میگو های آب شور به کار برد. تخم آرتمیا را در هر زمان که لازم باشد در طی ۲۴ ساعت می‌توان به لارو تبدیل کرد و به عنوان غذایی زنده در اختیار لارو ماهی و میگو قرار داد.

رئیس پژوهشکده مطالعات دریاچه ارومیه، آرتمیا را یکی از شاخص‌های زیستی مهم دریاچه ارومیه ذکر کرد و گفت: این گونه زیستی مقاوم به شوری در چرخه تغذیه گونه‌های بالادستی نقش مهمی ایفا می‌کند که در حال حاضر به دلیل کاهش آب دریاچه، شوری آب از حد آستانه تحمل این گونه زیستی دریاچه ارومیه بیشتر و منجر به نابودی آنها شده است.

کامران زینال زاده در عین حال خاطرنشان کرد: تخم‌های آرتمیا در بستر دریاچه باقی مانده است که در صورت احیای دریاچه به چرخه بازمی‌گردند و رشد خواهند کرد.

وي، نابودی گونه‌های گیاهی اطراف دریاچه را از دیگر معضلات این منطقه عنوان و تصریح کرد: پوشش گیاهی داخل جزایر دریاچه ارومیه به دلیل خشکی، شن‌های روان و ریزگردها در معرض تهدید هستند. این در حالی است که به دلیل خشک شدن جزایر دریاچه گونه‌های گیاهی آن خشک شده‌اند و گونه کمیاب گوزن زرد ایرانی از جزیره خارج شده و با گم کردن راه خود از تشنگی تلف می‌شوند و این تهدیدی برای این گونه محسوب می‌شود.

رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور نيز با اشاره به بازدید اخیر از دریاچه ارومیه از مشاهده شدن مقداری آرتمیا در محل ورودی آب‌ها به دریاچه به دلیل آنکه میزان غلظت شوری آن افزایش نیافته است، خبر داد.

یوسفعلی اسدپور بر حفظ گونه‌های زیستی دریاچه ارومیه تاکید کرد و افزود: در این زمینه درصدد ایجاد بانک ژنی از گونه‌های زیستی دریاچه هستیم.

اسدپور با اشاره به وضعیت دریاچه ارومیه،‌ افزود: در حال حاضر به دلیل آزادسازی بخشی از آب‌های پشت سد و بازگشایی مصب رودخانه‌ها، قدری به احیای این دریاچه کمک شده است اما این اقدامات گام‌های اولیه برای احیای دریاچه به شمار می‎رود.

انتهاي پيام/