"آموزش های فنی و حرفه ای" در عصر کنونی یکی از ابزارهای مهم برای تربیت نیروی انسانی است.
مراکز فنی و حرفه ای، با توجه به ارائه آموزش های مهارتی و فنی و حرفه ای به فراگیران نقش راهبردی و حیاتی در توسعه بازار کسب و کار، رشد اقتصادی، شتاب‌دهی به فرآیند تولید و خارج کردن آن از نظام سنتی برعهده دارند.
کاربردی بودن و تخصصی بودن آموزش ها از جمله مزایای برجسته آموزش های فنی و حرفه ای است، به همین دلیل تعداد بسیاری از فراگیران بعد از گذراندن دوره های مهارتی بلافاصله جذب بازار کار می‌شوند.
از این روست که اقتصاد بسیاری از کشورها به سمت دانش، مهارت و تربیت نيروي انساني متخصص، کاردان و تحول خواه سوق پیدا کرده است و از نقش راهبردی آموزش‌های مهارتی در رشد اقتصادي همراه با عدالت اجتماعي سود برده‌اند.
اما به دنبال شیوع بیماری کووید 19 و تعطیلی مراکز آموزشی نگرانیهایی در مورد تربیت نیروی کار به وجود آمده است چرا که بدون تردید خسارت های غیرقابل جبرانی خواهد داشت.
شیوع کرونا نه تنها به اشتغال فعلی ضرر زده است، بلکه بازار کار آینده را نیز تهدید می‌کند. ممنوعیتها و محدودیتهای گسترده متعاقب شیوع کرونا که درصد زیادی از آنها همچنان به قوت خود باقی هستند، باعث میشود آموزش به ویژه آموزش‌های عملی یا متوقف شده یا کیفیتشان پایین بیاید. اگر این قاعده وجود دارد که برای ورود به بازار کار سازمانها و نهادهایی افراد را آموزش میدهند و بدون این آموزشها یک جای کار میلنگند، اکنون که شرایط ناشی از بحران کرونا باعث تعطیلی مراکز آموزشی شده، خسارت غیرقابل جبرانی از این نظر میبینیم.
خسارت کرونا در حوزه تربیت نیروی متخصص حداقل در سه زمینه قابل ردگیری است: تعطیلی مدارس و دانشگاهها، تعطیلی مراکز فنی و حرفه‌ای و توقف آموزش حین کار.
مدارس و دانشگاهها تعطیل هستند و هرچند تلاش شده با استفاده از امکانات فضای مجازی جریان آموزش متوقف نماند، اما کارشناسان بر این باورند که تفاوت عمدهای میان آموزش مجازی و آموزش حضوری وجود دارد. گذشته از این، در مورد برخی از آموزشها مانند آموزش‌های فنی و حرفه‌ای که در هنرستانها و مراکز کار دانش ارائه میشود، نیاز به حضور در کارگاه و کار عملی وجود دارد.
باید رفته رفته با در نظر گرفتن برخی ضوابط فعالیتهای مختلف را از سر بگیریم. شیوع کرونا باعث شده در حوزههای مختلف دچار خسارت شویم. شاهد هستیم که متعاقب شیوع این بیماری کارگران زیادی کار خود را از دست دادهاند. علاوه بر این، دیگر فعالیتها نیز تعلیق شده و خسارتهای زیادی به بار آمده است. جبران این خسارتها شاید به طور کامل ممکن نباشد، اما میتوان از بیشتر شدن آنها جلوگیری کرد.
ایلنا در گزارشی آورده است، اخیرا مرکز پژوهشهای مجلس با انتشار گزارشی درباره خسارت تعطیلی مراکز آموزشی بر تربیت نیروی کار هشدار داده است.
در این گزارش که آمده است: آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش به‌عنوان آموزش‌های «علمی- عملی» وزارت آموزش و پرورش درگیری مضاعفی با موضوع این بیماری پیدا کرده‌اند، چرا‌که پیوند ناگسستنی با کارگاه، ماشین‌آلات، تجهیزات و فضاهای واقعی دارند. بنابراین ارائه آموزش به روش‌های مختلف آموزش از راه دور (اعم از برنامه‌های تلویزیونی و یا پلتفرم‌ها) و ارزشیابی تحصیلی در این حوزه متفاوت از حوزه آموزش‌های عمومی است.
این مرکز راهکارهایی ازجمله بازگشایی هنرستانهای فنی و حرفه‌ای با ایجاد شرایط ایمن و همچنین تعریف زمانهای جدید آموزش یا تجدید دوره را ارائه کرده است.
گذشته از آسیبی که دانش‌آموزان هنرستانی از کرونا میبینند، شیوع کووید ۱۹ آموزش در مراکز فنی و حرفه‌ای خصوصی و همچنین آموزش‌های ضمن خدمت، آموزشهایی که تشکلات کارگری و اتحادیههای ارائه میدهند و ... را هم تقریبا متوقف کرده است.
*خسارت مراکز فنی و حرفه‌ای از شیوع کرونا
نه تنها آموزش قبل از کار اهمیت دارد که در همه جای دنیا آموزش ضمن خدمت به عنوان راهکاری برای ارتقای مهارت شاغلان و تطبیق آنها با دانش و فناوری جدید توصیه میشود. در ایران گذشته از این دلیل، ضعف در آموزش‌های مدارس و دانشگاهها و همچنین نا آشنایی کارگران با موارد حقوقی باعث شده فعالان کارگری بر ارائه مدام آموزش تاکید داشته باشند؛ چیزی که اکنون امکانپذیر نیست و مشخص نیست تا چه زمانی آموزش برای نیروی کار متوقف خواهد بود.
*شکل متفاوت جهان در پساکرونا
در ماههای اخیر که شیوع کرونا باعث تغییرات جدی در رفتار روزمره افراد شده، زیاد در این باره شنیدهایم که جهان بعد از همهگیری کرونا متفاوت با قبل خواهد بود. این تفاوت احتمالا خود را در آموزش، کار و دیگر موارد نشان میدهد. برخی گمانهزنیها حاکی از آن است که مردم موارد مراقبتی برای جلوگیری از ابتلا به کرونا را باید حداقل تا سال ۲۰۲۲ رعایت کنند. قابل تصور نیست تا دو سال دیگر مراکز آموزشی ازجمله آموزشگاههای فنی و حرفه‌ای تعطیل باشند. در همین چند ماهی که از شیوع کرونا میگذرد تلاش شده راهکارهایی برای انجام امورات اندیشیده شود. آموزش مجازی، دورکاری و ... تلاشهایی در راستای کاهش اثر گذاری منفی کرونا بوده است. در بعد آموزش، وقتی حرف از آموزش نظری در میان باشد، میتوان امیدوار بود که آموزش مجازی تا حدی کاستیها را جبران کند، اما در مورد آموزش‌های فنی و حرفه‌ای چه برای دانش‌آموزان، چه برای جویندگان کار و چه برای شاغلانی که آموزش ضمن خدمت میگیرند، مشکلاتی وجود دارد. آنچه فعلا به عنوان راهکار در نظر گرفته شده است، از سرگیری آموزشها با رعایت پروتکلهای بهداشتی و خودمراقبتی است؛ راهکاری که صد در صد سلامت افراد را تضمین نمیکند و همچنان خطر وجود دارد. شاید در آینده بتوان راهکارهای دیگری هم پیدا کرد. مواردی مثل تبدیل خانه به کارگاه کوچک به شرط در اختیار قرار دادن ابزار آموزش میتواند راهکاری مناسب باشد.
انتهای پیام/ |
